5S Nedir?
Fabrikada, ofiste, hastanede ve bir birçok çalışma ortamının her tarafında hatta evlerimizde bile temizliğin, tertip ve düzenin sağlanması gerekmektedir. Kalıcılığını temin edip kültürümüzün bir parçası haline getirmeliyiz.
5S, bir işyeri organizasyon sürecinin adımlarını tanımlayan Japonca kelimeleri temsil eder. İngilizce eşdeğer kelimeler parantez içinde gösterilmiştir.
• Seiri (Sort) – Ayıklama: İhtiyaç duyulmayan maddeleri kaldırmak. Gerekli ve gereksiz şeyler arasında ayrım yapmak ve ihtiyacınız olmayan şeylerden kurtulmak
– Alanda kullanılmayan öğeleri kaldırın (eski malzemeler, bozuk araç gereç, bilgisayardaki dosyalar, artık kullanmadığınız ölçümler)
– Kaldırılması gerekip gerekmediğine karar vermek için tüm araç gereç ve malzemeleri kullanım sıklığına göre sınıflandırın ( kaldırılacak öğelerin üzerine “Kırmızı Etiket” koyabilirsiniz)
• Seiton (Straighten, Set) – Düzenleme: Verimliliği ve akışı optimize etmek yani elimizde tutmaya karar verdiğimiz şeyleri ihtiyaç duyulduğunda kolayca bulabilmek ve kullanabilmek için yaptığımız düzenlemelerdir.
– Çalışmanız için gereken tüm malzemeler için bir yer belirleyin ve tahsis edin.
– Ağır nesneleri, kolayca seçilebilecekleri bir yüksekliğe yerleştirin.
– Malzemelerin nerelere koyulması gerektiğini ve gereksiz araç gereçlerin nerelerde saklanacağını belirleyin.
• Seiso (Shine, Sweep) – Temizleme: Öğeleri düzenlemek, sorunları daha kolay tanımlamak ve her yeri temizce süpürmek, her şeyi temiz tutmak, istemeyen her türlü nesneyi çalışma ortamından uzak tutmaktır. Her zaman denetime hazırlanıyormuş gibi temiz olmak.
– Çöp, kir ve tozsuz temiz bir çalışma alanı oluşturun, böylece problemler daha kolay tanımlanabilir (sızıntılar, dökülmeler, fazlalıklar, hasarlar, vb.)
– Kirlenmenin temel nedenlerini tanımlayın
– Alet ve araç gereçleri her zaman kullanıma hazır, temiz ve en iyi durumda tutun
– Temizlik günlük bir aktivite olmalıdır – günde en az 5 dakika
– Doğru aydınlatmayı sağlayın – kir ve tozu görmek zor olabilir
• Seiketsu (Standardize) – Süreklilik: İlk 3 S’in devamlılığını sağlamak.
– Standart temiz çalışma alanı oluşturun
– Herkesin normal veya anormal şartların durumunu tanımlamasını kolaylaştırın – duvarlara fotoğraf yerleştirin, görsel hatırlatma sağlayın
• Shitsuke (Sustain) – Disiplin: Doğru işlemlerin devamlılığının sağlanmasında kalıcı bir alışkanlık yaratılmasıdır. Elde edilecek disiplin ile belirlenen adımlara uyumun devamlılığını sağlamak.
– Yerleşik standartları uzun vadede sürdürebilmek için davranış ve alışkanlıkları uygulamak ve işyeri organizasyonunu başarı sürecini yönetmenin anahtarı yapmak
– En zor aşama Sustain’dir – çoğu firma bu hedefin gerisinde kalıyor
– Sorumluluk oluşturmak ve sürdürmek – takip etmek için lidere bağlılık gerektirir
– Düzenli denetimler ve incelemeler yapılmalı
– Daha yüksek 5S seviyeleri hedefleyin – sürekli iyileştirme
Ayrıca 6S veya 5S + S (Güvenlik veya Güvenlik ilavesi) olarak da adlandırılır. Altı Sigma ile karıştırılmamalıdır (genellikle 6s olarak yazılır).
Neden 5S?
İşletmeler, işyerinde 5’in ilkelerini kullanmanın sayısız yararı olduğunu bulmuşlardır. Bu ilkelerin kullanılması, inşa edilebilecek sürekli iyileştirme için bir temel oluşturur. Çalışanlar daha fazla sorumluluk aldıkça şirkete daha fazla dahil oluyorlar ve işlerinde ve işlerinde sahiplenme duygusu kazanıyorlar. Moral, kalite ve üretkenlikteki gelişmeler şirket için karlılığın artmasına ve emniyetin artmasına neden olur. İşin her yönü, ilkelerin uygulanması sonucunda ortaya çıkar.
Şirketler bu ilkeleri ve bu ilkeleri uygulamanın amacını anladıktan sonra, bir sonraki adım süreci gerçekten başlatmaktır. İşletme sahiplerinin hangileri ile en rahat olduklarını belirlemeleri ve bu alanda mesleki gelişimden yararlanmaları gerekir. Bunu yapmak israfı asgariye indirdiği, değer yarattığı ve üretkenliği arttırdığı için şirketin yatırımından mükemmel bir getiri sunar. Sonuç olarak, işin her alanı faydalanır.